طرحواره رهاشدگی

طرحواره رها شدگی

همانطور که از نام این طرحواره برمی‌آید، رهاشدگی یک تله ذهنی است که فرد را درگیر احساسات اغراق‌آمیزی از انواع زیر می‌کند:

• ترس تنها ماندن؛
• از دست دادن عزیزان؛
• طرد شدن؛
• مورد خیانت قرار گرفتن؛

این افراد معمولا در برقراری روابط جدی و عاطفی با دیگران ناتوان هستند؛ زیرا به طور پیوسته دچار یک نوع بی‌اعتمادی نسبت به افرادی هستند که با آن‌ها رابطه دارند. افراد مبتلا به طرحواره رهاشدگی از تنها شدن در آینده‌ی نزدیک بسیار واهمه دارند و در عین حال به نوعی پذیرفته‌اند که این اتفاق بالاخره خواهد افتاد.

آن‌ها ممکن است باور داشته باشند که برای افراد مهم زندگیشان اولویت اول نیستند و به محض حضور فردی شایسته‌تر ترک خواهند شد. حتی ممکن است این حالت به قدری شدید شود که فرد، نگران فوت ناگهانی خانواده یا دوستان خود باشد و به این دلیل به شدت تحت فشار‌های روحی قرارگیرد.

افراد درگیر طرحواره رهاشدگی ممکن است در روابط خود رفتارهای عجیبی بروز دهند؛ مثلا ممکن است تنها به دلیل بی‌پاسخ ماندن تماسشان از طرف فرد مقابل به شدت خشمگین شوند. این طرحواره ممکن است در اثر تجربیات تلخ دوران کودکی همچون جدایی از والدین، تجربه گم شدن، حضور پرستار به جای مادر در مدت طولانی و موارد مشابه ایجاد شود.

مهم ترین علایم تله رهاشدگی:

• نگران این هستید که طرف مقابل رابطه‌تان را قطع کند، یا شما را به نفع کسی بهتر ترک کند یا حتی بمیرد؛
• شما با علائمی معمولی و نه‌چندان مهم بسیار نگران می‌شوید؛ مثلا اگر پیام شما ظرف چند دقیقه بعد از ارسال بی‌پاسخ بماند احتمال اتمام رابطه را بارها در ذهن خود مطرح می‌کنید.
• تمام رفتار دیگران را نسبت به خودتان در نظر می‌گیرید؛ به عنوان مثال ممکن است کم‌حرف شدن طرف مقابل را به معنی از بین رفتن احساسات نسبت به خودتان درنظر بگیرید. در حالی که ممکن است طرف مقابل تنها کمی خسته و نیازمند استراحت باشد.
• نسبت به زمان‌بندی رفتار طرف مقابل به شدت حساس هستید؛ مثلا ممکن است فاصله زمانی رسیدن به منزل بعد از اتمام کار او را محاسبه کنید و در صورت عدم هماهنگی او با این زمان درگیر افکار تلخ پایان احساسات و طرد شدن شوید.
• نشان دادن حس مالکیت و کنترل گری نسبت به افراد مهم زندگی؛
• وابستگی غیرطبیعی به خانواده و یا دوستان؛

این طرحواره عامل تخریب قدرتمندی برای روابط اجتماعی و عاطفی شما به حساب می‌آید. زیرا افرادِ درگیر این طرحواره دائما رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که نه تنها خودشان بلکه طرف مقابل را نیز آزار می‌دهد. این افراد معمولا سعی می‌کنند که با افزایش مدت زمان و عمق رابطه، نادیده گرفتن معیارهای خود و تن دادن به تمام خواسته‌های طرف مقابل رابطه خود را حفظ کنند.

فرد درگیر طرحواره رهاشدن، ممکن است بارها عصبانی شود و طرف مقابل را محکوم به این کند که می‌خواهد او را ترک و رابطه را تمام کند. این مسئله چالش‌هایی را به وجود می‌آورد. تکرار این اتفاق ممکن است باعث از هم‌پاشیدن یک رابطه شود. این ترس حتی ممکن است برای فرد تبدیل به یک مانع برای شروع یک رابطه جدی شود. افراد مبتلا به این طرحواره ممکن است صرفا برای فرار از ترس تنهایی با افراد غیرقابل اعتماد و نادرستی رابطه برقرار کنند و در آینده ضربات روحی جبران ناپذیری در اثر این روابط متحمل شوند که خود موجب تشدید طرحواره رها شدگی خواهد شد.

انواع رهاشدگی

1. رهاشدگی مبتنی بر وابستگی : زمانی که محیط زندگی شما در دوران کودکی به شدت حمایتگر باشد، به طوری که شما با هیچ نوع چالشی در زندگی مواجه نشوید، رهاشدگی مبتنی بر وابستگی در ذهن شما شکل می‌گیرد.
2. رهاشدگی مبتنی بر فقدان یا بی‌ثباتی: اگر محیط زندگی کودکی شما، به شدت بی‌ثبات باشد و حجمی از اتفاقات مانند دعواهای خانوادگی، طلاق پدر و مادر، فوت یکی از اعضای خانواده و … در آن رخ دهد، رهاشدگی مبتنی بر فقدان یا بی‌ثباتی در شما شکل خواهد گرفت.

برخی از نشانه های خطر طرحواره رهاشدگی در رابطه عاطفی عبارتند از:

• شریک شما به دلیل درگیری عاطفی با فرد دیگه حاضر نیست زیر بار رابطه متعهدانه دیرپا با شما بره.
• شریکتون همیشه در دسترس نیست به ویژه زمانی که می‌خواید تایمی رو با همدیگه بگذرونید.
• شریکتون بیشتر خودش رو سرگرم کار می‌کنه و محل کارش خیلی دوره یا اعتیاد به کار داره.
• همسرتون از نظر عاطفی فرد بی‌ثباتیه مثلاً معتاد یا افسرده هست یا شغل ثابتی نداره.
• شریک شما تنوع طلبه و دوست داره تو رابطه‌هاش آزاد باشه
• مدام نگران این هستید که از دستش بدید و میخوایید اون رو کنترل کنید تا پیش خودتون نگهش دارید.
• روی رفتارش با بقیه بویژه سایر زن ها حساس هستید و مدام خودتون رو با اون خانم ها مقایسه میکنید و حسادت میورزید.
• ترس از صمیمیت دارید و اگه فرد خوبی پیدا بشه مایل نیستید باهاش ارتباط برقرار کنید.